-
-
- 31/10/2025, 21:00
- SHARE
Μπορεί η πλατφόρμα που δίδαξε στο internet τι σημαίνει «ελεύθερη γνώση» να επιβιώσει στην εποχή της AI;
Αν κάποιος σας ρωτούσε πότε χτίστηκε η Ανατολική Πτέρυγα του Λευκού Οίκου, πιθανότατα θα ρωτούσατε το ChatGPT. Ή θα το “γκουγκλάρατε”.
Σε κάθε περίπτωση, θα βρίσκατε την απάντηση — έστω και με μια μικρή διαφορά. Η Google, για παράδειγμα, αντλεί από τη Wikipedia ότι το αρχικό κτίριο χρονολογείται από το 1902, ενώ το ChatGPT αναφέρει την εκδοχή του 1942, όταν προστέθηκε η διώροφη πτέρυγα.
Το κοινό σημείο; Δεν χρειάζεται πλέον να επισκεφθείτε τη Wikipedia για να μάθετε την πληροφορία — ακόμα κι αν αυτή προέρχεται από εκεί.
Και αυτό αρχίζει να προκαλεί πραγματική ανησυχία. Σύμφωνα με το Diff, το blog του μη κερδοσκοπικού Wikimedia Foundation, η επισκεψιμότητα της Wikipedia έχει μειωθεί κατά 8% τους τελευταίους μήνες, σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.
Ο λόγος; Οι AI chatbots που αντλούν μαζικά δεδομένα από ιστοσελίδες όπως η Wikipedia, χωρίς να στέλνουν πίσω την κίνηση.
Γιατί η πτώση της επισκεψιμότητας έχει σημασία
Όταν μια ειδησεογραφική ιστοσελίδα όπως το Business Insider ή η Wall Street Journal βλέπει μείωση στην κίνηση, αυτό επηρεάζει τη διαφημιστική της απόδοση.
Για τη Wikipedia, όμως, το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Η πλατφόρμα δεν βασίζεται σε διαφημίσεις ή συνδρομές, αλλά σε δωρεές — και λιγότερες επισκέψεις σημαίνουν λιγότερους δωρητές.
Η πτώση μπορεί επίσης να περιορίσει την εισροή νέων συντακτών και εθελοντών, αν και, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, οι ενεργοί contributors είναι μια πιο εξειδικευμένη κατηγορία χρηστών.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι η μόνη αιτία. Οι νεότερες γενιές στρέφονται μαζικά σε βίντεο-πλατφόρμες και κοινωνικά δίκτυα, παρακάμπτοντας την παραδοσιακή αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο.
«Η AI χρειάζεται τη Wikipedia»
Όπως εξηγεί ο Marshall Miller, Senior Director of Product του Wikimedia: «Η αποστολή μας είναι να διαδίδουμε ελεύθερη γνώση — και είναι καλό αυτή να φτάνει σε περισσότερους ανθρώπους, μέσα από νέα κανάλια όπως τα AI chatbots ή οι μηχανές αναζήτησης».
Ωστόσο, προσθέτει, η πρόσβαση χωρίς αναγνώριση πηγής τοποθετεί το Ίδρυμα σε δύσκολη θέση: τα LLMs τροφοδοτούνται από τη γνώση της Wikipedia, αλλά χωρίς να επιστρέφουν τίποτα πίσω στο οικοσύστημα που τη συντηρεί.
Η πλατφόρμα εξακολουθεί να δέχεται πάνω από 10 δισ. επισκέψεις τον μήνα, και το Ίδρυμα συγκέντρωσε 170,5 εκατ. δολάρια σε δωρεές το περασμένο έτος.
Επιπλέον, μέσω του Wikimedia Enterprise, η Wikipedia έχει ξεκινήσει να πωλεί πρόσβαση μέσω API σε εταιρείες AI όπως η OpenAI, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο δίκαιες εμπορικές συνεργασίες.
«Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη εξαρτάται από τη γνώση που έχει δημιουργηθεί από ανθρώπους», υπογραμμίζει ο Miller. «Όταν δεν χρησιμοποιείται η Wikipedia στα δεδομένα εκπαίδευσης, η ποιότητα των αποτελεσμάτων πέφτει αισθητά».
Τι κάνει τη Wikipedia ακόμα αναντικατάστατη
Αν και το ChatGPT μπορεί να απαντήσει συνοπτικά σε ερωτήσεις τύπου «Ποια ήταν η αιτία του Τριακονταετούς Πολέμου;», η εμπειρία περιήγησης στη Wikipedia είναι διαφορετικής φύσης.
Είναι το «κλικ» στα μπλε links, οι συνδέσεις που ανοίγουν νέους κόσμους, το “rabbit hole” που σε κρατά ώρες να μαθαίνεις πράγματα που δεν ήξερες ότι ήθελες να μάθεις.
Η τεχνητή νοημοσύνη σου δίνει μια απάντηση. Η Wikipedia σου δίνει μια περιπέτεια γνώσης.
Και αυτή η διαφορά μπορεί να αποδειχθεί η σωτηρία της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:
- Σίλικον Βάλεϊ: Σε ισχύ ο πρώτος νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη με αυστηρές υποχρεώσεις διαφάνειας
- AI επανάσταση: Έρχονται τα world models, μια αγορά 100 τρισ. δολαρίων
- Πώς ο Jensen Huang της Nvidia έγινε ο κορυφαίος salesman της Τεχνητής Νοημοσύνης παγκοσμίως