Η συχνότερη απάτη με θύματα ανθρώπους άνω των 60 είναι οι απάτες σε διαδικτυακές υπηρεσίες γνωριμιών, γνωστές και ως ρομαντικές απάτες (romance scams). Στη 2η και 3η θέση, αντίστοιχα, βρίσκονται οι απάτες με τηλεφωνήματα από επιτηδείους που προσποιούνται ότι καλούν από διάφορες υπηρεσίες και οι απάτες με κληρώσεις βραβείων.
Σύμφωνα με έκθεση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτή η ηλικιακή ομάδα ανέφερε ότι έχασε σχεδόν 84 εκατομμύρια δολάρια από διαδικτυακές απάτες γνωριμιών το 2019.
Ο Amer Owaida, μέλος της κοινότητας της εταιρίας κυβερνοασφάλειας ESET, εξηγεί με ποιους τρόπους οι επιτήδειοι ξεγελούν το θύμα τους σε διαδικτυακές πλατφόρμες γνωριμιών, τι μπορείτε να κάνετε για να τους αποφύγετε, αλλά και πώς οι νεότεροι μπορούν να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους συγγενείς να τις εντοπίσουν. Και βεβαίως, ακόμα και οι νεότερες γενιές έχουν να μάθουν πολλά από αυτές τις συμβουλές.
Ο Owaida εξηγεί ότι οι απατεώνες θα ακολουθήσουν μια σειρά από δοκιμασμένα κόλπα για να εξαπατήσουν το υποψήφιο θύμα. Συνήθως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία είναι πιο εύπιστοι και μπορεί να μη γνωρίζουν τις παγίδες που κρύβουν οι διαδικτυακές πλατφόρμες γνωριμιών και η τεχνολογία.
Σύμφωνα με τον ειδικό της κοινότητας της ESET, αυτά είναι μερικά από τα κοινά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις ρομαντικές απάτες.
Πολύ όμορφοι για να είναι αληθινοί
Στις διαδικτυακές πλατφόρμες γνωριμιών οι φωτογραφίες παίζουν σημαντικό ρόλο, πράγμα που σημαίνει ότι το πρώτο πράγμα που αναζητά ένας χρήστης είναι η φωτογραφία ενός πιθανού συντρόφου. Για να ξεγελάσουν τους ηλικιωμένους που αναζητούν ένα νέο σύντροφο, οι απατεώνες χρησιμοποιούν συνήθως δελεαστικές φωτογραφίες από μοντέλα ή κλέβουν φωτογραφίες από προφίλ άλλων ατόμων.
Ευτυχώς, εάν κάτι σας φανεί ύποπτο, υπάρχει τρόπος για να ελέγξετε εάν οι φωτογραφίες είναι αυθεντικές, καθώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το Google Images για να κάνετε αντίστροφη αναζήτηση της φωτογραφίας και να δείτε εάν η φωτογραφία είναι πλαστή ή κλεμμένη.
Μήπως να τα πούμε κάπου πιο ιδιωτικά;
Οι αξιόπιστες πλατφόρμες γνωριμιών έχουν συστήματα που θα σας βοηθήσουν να ξεσκεπάσετε τους απατεώνες. Όμως, για να αποφύγουν την ενεργοποίηση των μέτρων ασφαλείας, οι απατεώνες θα προσπαθήσουν από πολύ νωρίς να απομακρύνουν το θύμα τους από την πλατφόρμα γνωριμιών. Παραδείγματος χάρη, θα προσπαθήσουν να πείσουν το θύμα να τους δώσει τον αριθμό του κινητού του, τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή το λογαριασμό των social media, για να επικοινωνούν μαζί του με έναν πιο προσωπικό τρόπο.
Ενώ μερικές φορές η μετάβαση σε άλλη υπηρεσία μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογική, κάτι τέτοιο στην αρχή της επικοινωνίας θα πρέπει να σας βάλει σε σκέψεις. Εκτός αυτού, το να δώσετε τις προσωπικές πληροφορίες σας σε έναν ξένο δεν είναι και το πιο έξυπνο πράγμα που θα μπορούσατε να κάνετε.
Δε θα μπορέσω, θα είμαι σε ταξίδι για… συνέδριο
Συνήθως, η επιθυμητή έκβαση του διαδικτυακού φλερτ είναι μια προσωπική συνάντηση. Ωστόσο, στην περίπτωση των απατεώνων που συνήθως προσποιούνται ότι είναι κάποιος άλλος, μια συνάντηση θα μπορούσε να τους εκθέσει και να θέσει σε κίνδυνο τις πιθανότητες επιτυχίας.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι απατεώνες προσποιούνται ότι, λόγω της επαγγελματικής τους καριέρας, ταξιδεύουν διαρκώς για δουλειά. Συχνά, προσποιούνται ότι είναι στρατιωτικοί, διπλωμάτες ή πωλητές, διότι οι δικαιολογίες του τύπου «πήρα μετάθεση σε άλλη πόλη» ή «πρέπει να ταξιδέψω σε ένα συνέδριο» ακούγονται απόλυτα φυσιολογικές.
Εάν μια διαδικτυακή γνωριμία αποφεύγει να σας συναντήσει, αυτό θα πρέπει να σας κινήσει υποψίες.
Είσαι η αδελφή ψυχή μου!
Κάτι άλλο που θα πρέπει αμέσως να σας βάλει σε υποψίες είναι όταν μια νέα διαδικτυακή γνωριμία σας εκφράσει τα βαθιά συναισθήματά του από πολύ νωρίς. Αν πχ μέσα στις πρώτες μέρες της διαδικτυακής γνωριμίας σας πει «σ ‘αγαπώ» ή κάτι σαν «είσαι η αδελφή ψυχή μου», αυτό δε θα πρέπει να σας ευχαριστήσει. Αντίθετα, θα πρέπει να σας προκαλέσει ανατριχίλα.
Ο λόγος για τον οποίο οι απατεώνες κινούνται τόσο γρήγορα είναι γιατί θέλουν να παγιδεύουν το θύμα τους, κάνοντάς το να νιώθει επιθυμητό. Μόλις οι απατεώνες «μαλακώσουν» το θύμα τους με γλυκόλογα και υποσχέσεις, είναι έτοιμοι να προχωρήσουν στον τελικό στόχο τους: τα πορτοφόλια και τους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Αχ, ξέμεινα, μήπως μπορείς να μου δανείσεις;
Μόλις ο απατεώνας θεωρήσει ότι έχει μιλήσει στο θύμα του για αρκετό καιρό και έχει αναπτύξει μια αρκετά ισχυρή σχέση, θα ζητήσει χρήματα ή διάφορες χάρες. Στην αρχή θα σας ζητήσουν κάτι σχετικά ασήμαντο, όπως πχ να πληρώσετε τον κτηνίατρο για το άρρωστο κατοικίδιό τους ή να αγοράσετε φάρμακα. Σε περίπτωση που το καταφέρουν, θα αρχίσουν να ανεβάζουν τον πήχη ζητώντας μεγαλύτερα ποσά που θα χρειαστούν για να βγουν από μια δύσκολη θέση ή για να βοηθήσουν κάποιον συγγενή τους που βρίσκεται σε ανάγκη.
Χρήσιμες συμβουλές
Η πανδημία του COVID-19 ενίσχυσε αυτού του είδους τις απάτες, γιατί περιόρισε τη δυνατότητα των ανθρώπων να αναζητήσουν γνωριμίες και συντροφιά, οδηγώντας πολλούς να στραφούν σε διαδικτυακές πλατφόρμες γνωριμιών. Αυτό δεν είναι κακό, αλλά ενέχει ορισμένους κινδύνους. Επομένως, είναι καλό να πλησιάζουμε τις πιθανές γνωριμίες με μια υγιή δόση αμφιβολίας και επαγρύπνησης.
Εάν ένα μεγαλύτερο μέλος της οικογένειάς σας έχει ξεκινήσει μια διαδικτυακή ρομαντική σχέση και υποψιάζεστε ότι μπορεί στην πραγματικότητα να έχει πέσει θύμα απάτης, υπάρχουν πολλά σημάδια που μπορούν να σας το φανερώσουν. Πολύ συχνά ο συγγενείς σας:
• Αρνείται να μιλήσει για το «αγαπημένο» άτομο που γνώρισε στο διαδίκτυο και βρίσκει δικαιολογίες για ποιο λόγο δεν έχουν συναντηθεί ακόμα ή δεν έχουν κάνει βιντεοκλήση.
• Φαίνεται να έχει εμμονή με κάποιο άτομο που γνώρισε στο διαδίκτυο πρόσφατα.
• Φαίνεται ευερέθιστός/η ή και ταράζεται όποτε κάνετε πολλές ερωτήσεις σχετικά με το ρομαντικό σύντροφό του/της, ενώ συχνά, δεν ξέρει και τι να σας απαντήσει.
• Αναφέρει ότι έχει στείλει χρήματα ηλεκτρονικά σε κάποιο πρόσωπο το οποίο δεν έχει γνωρίσει από κοντά.
Εάν κάτι από αυτά περιγράφει κάποιο συγγενή ή φίλο, τότε πιθανότατα να χρειαστεί να κάνετε μια ανοιχτή συζήτηση μαζί του για το τι συμβαίνει.