Η European High Performance Computing Joint Undertaking (EuroHPC JU), σε συνεργασία με τη σουηδική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, ανακοίνωσαν ότι το Πανεπιστήμιο Linköping στη Σουηδία επιλέχθηκε ως η τοποθεσία στην οποία θα αναπτυχθεί ο επόμενος mid-range ευρωπαϊκός supercomputer, που θα φέρει την ονομασία Arrhenius.
Ο Arrhenius θα είναι σε θέση να εκτελέσει «πάνω από δέκα εκατομμύρια δισεκατομμύρια λειτουργίες ανά δευτερόλεπτο», καλύπτοντας, έτσι ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση, χάρη στο υψηλό εύρος ζώνης μνήμης και τη γρήγορη μεταφορά δεδομένων που θα παρέχει. Το σύστημα πήρε το όνομά του από τον Carl Axel Arrhenius, έναν Σουηδό γεωλόγο και χημικό που ανακάλυψε τον γαδολινίτη το 1787.
Ο υπερυπολογιστής Arrhenius θα είναι διαθέσιμος σε χρήστες από τον ακαδημαϊκό χώρο της ΕΕ, τη βιομηχανία και τον δημόσιο τομέα, για να στηρίξει την έρευνα σε διάφορους επιστημονικούς και βιομηχανικούς τομείς, από το σχεδιασμό φαρμάκων έως τη μοντελοποίηση της κλιματικής αλλαγής. Θα προσφέρει «πράσινες» επιδόσεις, καθώς η Σουηδία έχει από τις χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ανά κιλοβατώρα στην Ευρώπη.
Το Πανεπιστήμιο του Linköping επιλέχθηκε να φιλοξενήσει και να λειτουργήσει το Arrhenius μετά από σχετική πρόσκληση για την επιλογή τοποθεσίας, που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2022. Το mid-range σύστημα θα ανήκει στο Πανεπιστήμιο Linköping και την EuroHPC JU, η οποία θα συγχρηματοδοτήσει την ανάπτυξη του κατά έως και 35% του συνολικού κόστους, με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα DIGITAL Europe.
Το Πανεπιστήμιο Linköping θα συνεργαστεί με το Ερευνητικό Ινστιτούτο της Σουηδίας (RISE) και το EuroCC Competence Center Sweden (ENCCS), για να βοηθήσει την απορρόφηση από τους χρήστες του βιομηχανικού και του δημόσιου τομέα.
Ο Arrhenius είναι ο νεότερος υπερυπολογιστής EuroHPC JU που ανακοινώθηκε και προσχωρεί στο σύνολο των supercomputers που βρίσκονται σε λειτουργία στην Ευρώπη: τον LUMI στη Φινλανδία, τον LEONARDO στην Ιταλία, τον Vega στη Σλοβενία, τον MeluXina στο Λουξεμβούργο, τον Discoverer στη Βουλγαρία, τον Karolina στην Τσεχία, τον MareNostrum5 στην Ισπανία και τον Deucalion στην Πορτογαλία.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, αναμένεται η ανάπτυξη ακόμη περισσότερων supercomputers στο μέλλον, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και κάποιοι κβαντικοί υπολογιστές. Πρόκειται για τον JUPITER στη Γερμανία, τον πρώτο ευρωπαϊκό υπερυπολογιστή exascale και τον Daedalus στην Ελλάδα.
Την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του ΔΑΙΔΑΛΟΣ που θα λειτουργήσει το 2024 έχει το ΕΔΥΤΕ, φορέας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ θα είναι υβριδικός, διαθέτοντας τόσο κεντρικές μονάδες επεξεργασίας (CPUs) υψηλής πυκνότητας, όσο και μονάδες επιταχυντών με κάρτες γραφικών (GPUs), με συνολική αναμενόμενη θεωρητική επίδοση της τάξης των 30 PFlops. Η επίδοση αυτή αναμένεται να εντάξει τον υπερυπολογιστή στις λίστες με τα 500 συστήματα κορυφαίων επιδόσεων στον κόσμο (TOP500) και αποδοτικής χρήσης ενέργειας (GREEN500).
Το κόστος προμήθειας του υπερυπολογιστικού συστήματος ΔΑΙΔΑΛΟΣ προϋπολογίζεται στα 33 εκατ. ευρώ και θα καλυφθεί έως 30% από την EuroHPC-JU, ενώ το 70% του έργου θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Next Generation EU. Το συνολικό κόστος της επένδυσης μαζί με την λειτουργία και την ανακατασκευή του κτιρίου εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 50 εκατ. ευρώ.
Στη Γαλλία ο δεύτερος υπερυπολογιστής υψηλής κλίμακας της Ευρώπης
Την ίδια στιγμή, ο δεύτερος υπερυπολογιστής εξακλίμακας υψηλής ποιότητας της Ευρώπης βρήκε το σπίτι του: θα φιλοξενηθεί από το Très Grand Centre de Calcul της γαλλικής Επιτροπής Εναλλακτικών Ενεργειών και Ατομικής Ενέργειας στο Bruyères-le-Châtel (Γαλλία) και θα λειτουργεί από την κοινοπραξία «Jules Verne». Ο υπερυπολογιστής αυτός αντιπροσωπεύει κοινή επένδυση ύψους περίπου 540 εκατ. ευρώ μεταξύ της Γαλλίας, των Κάτω Χωρών και της ΕΕ. Η ΕΕ θα συνεισφέρει το 50 % του συνολικού κόστους του προγράμματος DIGITAL Europe.
Χάρη στη μαζική υπολογιστική ικανότητά της, θα συμβάλει στην επίλυση κοινωνικών προκλήσεων σε διάφορους τομείς, όπως η ενέργεια (π.χ. στήριξη της ανάπτυξης ενέργειας σύντηξης), η υγεία (π.χ. ταχεία ανάλυση γονιδιωματικών δεδομένων για μεταλλάξεις ιών, ταχεία ανίχνευση νόσων) και η διαχείριση της κλιματικής αλλαγής (π.χ. παροχή μοντέλων πρόβλεψης καιρού υψηλής ευκρίνειας). Θα προωθήσει επίσης τις ικανότητές μας στην προσομοίωση κβαντικής υπολογιστικής. Από το 2025, οι ευρωπαίοι ερευνητές και η βιομηχανία θα έχουν πρόσβαση σε αυτό. Θα σχεδιαστεί με τα πλέον φιλόδοξα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης για την προώθηση της βιώσιμης υπερυπολογιστικής για ένα πιο πράσινο μέλλον.
Πρόκειται για τον δεύτερο ευρωπαϊκό υπερυπολογιστή εξακλίμακας, μετά την έδραEN της JUPITER στη Γερμανία. Προβλέπεται να υπερβεί το όριο του ενός δισεκατομμυρίου υπολογισμών ανά δευτερόλεπτο, επίπεδο υπολογιστικής ισχύος συγκρίσιμο με το άθροισμα των υπολογιστικών δυνατοτήτων των κινητών τηλεφώνων ολόκληρου του πληθυσμού της ΕΕ. Θα προσχωρήσει στους υφιστάμενους υπερυπολογιστές προεξακλίμακας της ΚΕ EuroHPC: MareNolarg5EN στην Ισπανία, Deucalion στην Πορτογαλία, DiscovererEN στη Βουλγαρία, MeluXinaEN στο Λουξεμβούργο, VegaEN στη Σλοβενία, KarolinaEN στην Τσεχία, LEONARDOEN στην Ιταλία και LUMIEN στη Φινλανδία, με περισσότερα να έρθουν. Οι LUMI και Leonardo συγκαταλέγονται μεταξύ των 5 κορυφαίων υπερυπολογιστών παγκοσμίως, ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται στην Ιαπωνία και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Χθες, η κοινή επιχείρηση EuroHPCEN, από κοινού με τη σουηδική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, ανακοίνωσε επίσης ότι το πανεπιστήμιο LinköpingEN στη Σουηδία επιλέχθηκε ως οντότητα υποδοχής για το ArrheniusEN, έναν νέο υπερυπολογιστή μεσαίας κατηγορίας, ικανό να πραγματοποιεί επιδόσεις προεξακλίμακας που θα τεθούν σε λειτουργία έως το 2025