Σε εξέλιξη βρίσκονται στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης κρίσιμες διεργασίες προκειμένου να λάβουν την τελική τους μορφή τα 4 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 582 εκατ. ευρώ, που αφορούν τη συνδεσιμότητα και χρηματοδοτούνται κατά 90% από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η εσωτερική καλωδίωση των κτηρίων (ως επιδότηση της ζήτησης για οπτικές ίνες) τα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών, το 5G για την αυτόνομη οδήγηση στους εθνικούς οδικούς άξονες και οι τηλεπικοινωνιακοί μικροί δορυφόροι είναι οι δράσεις που επελέγησαν προκειμένου να ενισχυθεί με σύγχρονες τηλεπικοινωνιακές υποδομές η χώρα.
Το στάδιο της προετοιμασίας για την υλοποίηση των έργων επιφυλάσσει δυσκολίες και δεν αποκλείεται να υπάρξουν διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις αρχικές περιγραφές.
Σήμερα, το καθένα από τα έργα βρίσκεται σε διαφορετική φάση ωριμότητας. Ωστόσο, βάσει των δεσμευτικών χρονοδιαγραμμάτων στα επίσημα κείμενα του Ταμείου Ανάκαμψης (ΤΑ) το 4ο τρίμηνο του 2025:
Θα πρέπει να είναι πλήρως συνδεδεμένα με υποδομή οπτικών ινών (FTTH) περί τα 120.000 κτήρια. Ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης είναι 162,8 εκατ. με ΦΠΑ (131,3 εκατ. χωρίς).
Να έχουν εγκατασταθεί για τη διασύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο και τη σύνδεση μεγάλων νησιών όπως η Λέσβος, η Σύρος, η Κρήτη καθώς και μεσαίου μεγέθους (όπως Κάρπαθος, Κάλυμνος, Ικαρία και Πάτμος) 1.370 χλμ υποθαλάσσιων καλωδίων. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου είναι 110 εκατ. με ΦΠΑ (88,7 εκατ. χωρίς). Θα χρηματοδοτηθεί κατά 33,8% από το ΤΑ (30 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ, 37,2 περιλαμβανομένου) το 30% του κόστους του θα επιδιωχθεί να εξασφαλιστεί από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Connecting Europe Facility (CEF Digital) και το 36,2% από ιδιωτική συμμετοχή.
Να έχουν αναπτυχθεί 1.918 χλμ υποδομής 5G σε όλους τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους. Πρόκειται για έργο συνολικού προϋπολογισμού 200 εκατ. με ΦΠΑ (162 εκατ. χωρίς) εκ των οποίων τα 160 εκατ. (με ΦΠΑ) θα διατεθούν από το ΤΑ (129 εκατ. χωρίς).
Η ομάδα των μικροδορυφόρων να έχει ξεκινήσει να τίθεται σε τροχιά – το πιλοτικό πρόγραμμα να έχει εισέλθει σε διαδικασίες ρουτίνας. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου είναι 200,3 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).
Υποδομές οπτικών ινών σε κτήρια
Υπάρχουν όμως και ενδιάμεσα ορόσημα – προθεσμίες. Το πιο κοντινό αφορά στο έργο υποδομές οπτικών ινών σε κτήρια. Το 3ο τρίμηνο του 2022, βάσει πάντα των επίσημων κειμένων του ΤΑ, θα πρέπει το έργο να βρίσκεται στο στάδιο της ανάθεσης των συμβάσεων (ή της σύμβασης αν επιλεγεί ένας ανάδοχος για την εκτέλεσή του).
Το συγκεκριμένο ορόσημο δύσκολα θα εκπληρωθεί καθώς η συγκεκριμένη δράση βρίσκεται υπό διαμόρφωση ώστε να μην εμπίπτει στην κατηγορία των κρατικών ενισχύσεων για να της δοθεί το πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με πληροφορίες εξετάζεται το σενάριο να συμπεριλάβει και άλλες αγορές (π.χ. άλλες καλωδιώσεις για τη δημιουργία «έξυπνων σπιτιών») ή να λάβει κάποιο κοινωνικό χαρακτήρα.
Η επιδότηση της ζήτησης θεωρείται από την τηλεπικοινωνιακή αγορά βασικός πυλώνας για την αύξηση των συνδέσεων οπτικής ίνας, κάτι που έχει υιοθετήσει και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, εντάσσοντας το εν λόγω έργο στο ΤΑ. Αρκεί να αναφέρουμε ότι περίπου το 95% των συνδέσεων FΤΤH έχουν πραγματοποιηθεί με τη χρήση της δράσης Super Fast Broadband (SFBB) η οποία επιδοτεί με 360 ευρώ κάθε σύνδεση οπτικών ινών στα σπίτια ή την επιχείρηση (τέλη εγκατάστασης και μηνιαία τέλη για δύο χρόνια).
Υποθαλάσσια καλώδια
Για τα υποθαλάσσια καλώδια το ορόσημο έχει τοποθετηθεί στο 2ο τρίμηνο 2023 και αφορά στην ανάθεση της σύμβασης ή των συμβάσεων. Για να προχωρήσει το έργο χρειάζεται το αρμόδιο υπουργείο να γνωρίζει τις υφιστάμενες και μελλοντικές αντίστοιχες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα.
Πρόσφατα το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έθεσε σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο Υπουργικής Απόφασης με θέμα «Καθορισμός των όρων και των προϋποθέσεων για την υποβολή στοιχείων σε ηλεκτρονική μορφή στον Χάρτη Ευρυζωνικότητας και Μητρώο Δικτύων (ΧΕΜΔ) την πρόσβαση σε αυτά και τις διαδικασίες».
Το 5G στους εθνικούς δρόμους
Το 2ο τρίμηνο 2023 έχει οριστεί ότι θα γίνει και η ανάθεση σύμβασης για τη δράση Ασύρματα δίκτυα πέμπτης γενιάς (5G) στο εθνικό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων. Η πρώτη διαβούλευση έγινε πέρσι. Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα ανατεθούν πρώτα ορισμένες μελέτες ωρίμανσης. Το έργο θεωρείται «προχωρημένο» και το υπουργείο εκτιμά ότι χρειάζεται τη μέγιστη τεχνική αρωγή.
Οι μικροδορυφόροι
Η διαδικασία για τους μικροδορυφόρους βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, ενώ ως έργο συζητείται τουλάχιστον την τελευταία πενταετία στη λογική ενός Εθνικού Προγράμματος με στόχο, μεταξύ άλλων, την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου της εγχώριας διαστημικής βιομηχανίας (περίπου 45 επιχειρήσεις με 2.500 εξειδικευμένους επιστήμονες και ετήσιο τζίρο περί τα 200 εκατ. ευρώ).
Ειδικότερα, έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης για προτάσεις ενδιαφέροντος (Request for Information – RFI), κατά την οποία υπήρξε μεγάλη ανταπόκριση από την εγχώρια διαστημική βιομηχανία, τον ακαδημαϊκό χώρο και από τους primes της Ευρώπης (Aibus, Thales, OHB, SITAEL).
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης εξετάζει παράλληλα το κανονιστικό πλαίσιο του connectivity της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι επίκεινται εξελίξεις όσο αφορά τους μικροδορυφόρους τον επόμενο μήνα στην κατεύθυνση της υλοποίησης του έργου (των διαγωνιστικών διαδικασιών) από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency – ESA) όπως είχε αρχικά καθοριστεί.
Η ESA εργάζεται με βιομηχανικές επιστροφές (γεωεπιστροφές). Κάθε χρόνο η Ελλάδα της καταβάλει ένα ποσό που επιστρέφει στην εγχώρια βιομηχανία με τη μορφή εκτέλεσης έργων. Με τον ίδιο τρόπο θα λειτουργήσει και το έργο των μικροδορυφόρων.
Βάσει του σχεδιασμού οι ελληνικές εταιρείες θα έχουν συμμετοχή 30% σε ό,τι αφορά το hardware και το software των μικροδορυφόρων και περίπου 60% στις υπηρεσίες (κυρίως τηλεπικοινωνιακές) που θα αναπτυχθούν.
Παρά το γεγονός ότι στην υπόθεση των μικροδορυφόρων παρεισφρέουν διάφορα «συμφέροντα» καθώς στο χώρο του διαστήματος κυριαρχούν η Γαλλία και η Γερμανία, η εγχώρια βιομηχανία θεωρεί ότι είναι η ευκαιρία για την ανάπτυξη εξελιγμένων διαστημικών συστημάτων σε μια εποχή, άλλωστε, που οι επικοινωνίες μέσω του διαστήματος κατακτούν ολοένα και περισσότερο χώρο.