Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αναγνωρίζεται ως καταλύτης για την παραγωγικότητα και την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα, ωστόσο η υιοθέτησή της από τις ελληνικές επιχειρήσεις παραμένει περιορισμένη. Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα επιχειρηματικότητας της ΕΥ Ελλάδος, ένας στους τρεις επιχειρηματίες (27%) δεν έχει πραγματοποιήσει καμία επένδυση στην ΤΝ τα τελευταία τρία χρόνια, παρά το γεγονός ότι 76% πιστεύει πως θα ενισχύσει τις λειτουργίες των επιχειρήσεων τους.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε το διάστημα Φεβρουαρίου – Μαρτίου 2025 με τη συμμετοχή 135 επιχειρηματιών από διαφορετικούς κλάδους, εντάσσεται στην πανευρωπαϊκή μελέτη της EY στην περιοχή Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας (CESA). Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν την αμφιθυμία, που χαρακτηρίζει το ελληνικό επιχειρηματικό τοπίο: προθέσεις για επενδύσεις και προσλήψεις, αλλά και ανησυχίες για το κόστος, τις δεξιότητες και το μέλλον των επιχειρήσεων.
Υψηλές προσδοκίες από την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά περιορισμένη αξιοποίησή της στην πράξη
Παρά την περιορισμένη χρήση ΤΝ, οι επιχειρηματίες δηλώνουν πρόθυμοι να επενδύσουν. Το 65% σχεδιάζει επενδύσεις σε νέα ή αναβαθμισμένα συστήματα πληροφορικής, ενώ το 62% σε εξοπλισμό και μηχανήματα. Οι τομείς, που αναμένεται να δεχθούν τις περισσότερες επενδύσεις, είναι η καινοτομία προϊόντος (59%) και η οργανωτική καινοτομία (54%).
Ωστόσο, παράγοντες, όπως το λειτουργικό και εργατικό κόστος (83% και 81% αντίστοιχα), η οικονομική αβεβαιότητα και η γεωπολιτική αστάθεια εξακολουθούν να αποτελούν σοβαρά εμπόδια. Ενδεικτικό είναι ότι μόνο το 5% των ερωτηθέντων έχει επενδύσει πάνω από €250.000 σε ΤΝ, ενώ η πλειοψηφία χρηματοδοτεί τις επενδύσεις μέσω επανεπένδυσης κερδών, αποφεύγοντας τον τραπεζικό δανεισμό.
Η πρόθεση υπάρχει, οι δεξιότητες όχι
Ιδιαίτερα θετικά είναι τα ευρήματα ως προς την απασχόληση: 67% των Ελλήνων επιχειρηματιών δηλώνει ότι σχεδιάζει προσλήψεις πλήρους απασχόλησης μέσα στο επόμενο 12μηνο – ένα ποσοστό σαφώς υψηλότερο από τον μέσο όρο της περιοχής CESA (48%). Ωστόσο, 78% δυσκολεύεται να βρει υποψήφιους με τις απαραίτητες δεξιότητες και 61% με την απαιτούμενη εμπειρία, αναδεικνύοντας για άλλη μία φορά το χάσμα δεξιοτήτων, που περιορίζει τις προοπτικές ανάπτυξης.
Η τεχνητή νοημοσύνη, αν και θεωρείται πολλά υποσχόμενη, συναντά τοίχο στην πράξη. Οι επιχειρηματίες αναγνωρίζουν τα πλεονεκτήματα: βελτίωση αποφάσεων (49%), μείωση κόστους μέσω αυτοματισμών (48%), βελτίωση ποιότητας (46%). Όμως, χωρίς στρατηγική, τεχνογνωσία και ανθρώπινο δυναμικό, η αξιοποίηση της ΤΝ παραμένει θεωρητική.
Οικογενειακές επιχειρήσεις
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα, που αναδεικνύεται από την έρευνα, είναι η διαχείριση της διαδοχής στις οικογενειακές επιχειρήσεις. Το 62% των συμμετεχόντων εκπροσωπεί οικογενειακή επιχείρηση, όμως μόνο το 32% διαθέτει επίσημο σχέδιο διαδοχής και μόλις 6% έχει ζητήσει τη συμβολή εξωτερικού συμβούλου. Πολλοί επιλέγουν ανεπίσημες διαδικασίες ή δεν έχουν ασχοληθεί καθόλου με το θέμα, παρά το γεγονός ότι η διαδοχή αναγνωρίζεται ως βασική πρόκληση.
Η πλειοψηφία των επιχειρηματιών (58%) δεν θεωρεί πιθανή την πώληση μέρους της επιχείρησης το επόμενο έτος. Όσοι εξετάζουν αποχώρηση, προσανατολίζονται είτε σε πώληση σε επενδυτές ή άλλα funds (48%), είτε σε μεταβίβαση μέσω οικογενειακής κληρονομιάς (38%), στοιχείο που επιβεβαιώνει τη σημασία των οικογενειακών αξιών και της συνέχειας στην ελληνική επιχειρηματική κουλτούρα.