Για χιλιάδες χρόνια στις ανθρώπινες δοξασίες η επικοινωνία με νεκρά αγαπημένα πρόσωπα έχει περίοπτη θέση. Σήμερα η εξέλιξη της τεχνολογίας και συγκριμένα ο τομέας της τεχνητής νοημοσύνης (AI) υπόσχεται την ψηφιακή ανάσταση των νεκρών.
Στο παιχνίδι των ψηφιακών αντιγράφων πεθαμένων έχει μπει η Microsoft, η οποία έχει κατοχυρώσει ήδη από το 2017 ένα chatbot που αν το βγάλει στην παραγωγή θα μπορεί να αναστήσει ψηφιακά ανθρώπους που δεν είναι εν ζωή. Προς το παρόν έχει παγώσει τα σχέδια της, καθώς το chatbot θεωρήθηκε ενοχλητικό.
Η ψηφιακή αθανασία παίρνει σάρκα και οστά
Ο Marious Ursache , 41 χρονών από τη Ρουμανία, έχει όραμα να κάνει τους ανθρώπους «εικονικά αθάνατους». Ίδρυσε το 2014 την Etermine, εταιρεία που δημιουργεί το ψηφιακό άβαταρ ανθρώπων που έχουν πεθάνει. Έχοντας βιώσει κι ο ίδιος την απώλεια του καλύτερου του φίλου σε αυτοκινητιστικό ατύχημα, το εγχείρημα του έγινε πιο προσωπικό. Πρόκειται για μια εφαρμογή που συλλέγει στοιχεία του χρήστη της με δύο τρόπους: Αυτόματα από το smartphone του αλλά και θέτοντας του μια σειρά από ερωτήσεις. «Συλλέγουμε δεδομένα που αφορούν την γεωγραφική τοποθεσία, την κίνηση, τη δραστηριότητα, την υγεία, την ποιότητα του ύπνου, φωτογραφίες, καθώς και απαντήσεις σε μηνύματα που βάζουν οι χρήστες στην εφαρμογή. Επίσης συλλέγουμε στοιχεία του Facebook από εξωτερικές πηγές» εξηγεί ο Ursache στο Business Insider.
Στόχος της Etermine είναι να αποκτήσει όσα περισσότερα δεδομένα μπορούν για το χρήστη, ώστε όταν η εξέλιξη της τεχνολογίας φθάσει στο σημείο να δημιουργήσει ένα chatbot avatar του χρήστη που έχει πεθάνει, οι αγαπημένοι του να μπορούν να επικοινωνούν μαζί του.
Ήδη ένα πρωτότυπο δοκιμαστικό του Etermine, αναμεταδόθηκε στην οθόνη του βρετανικού «Victoria and Albert Museum» στο Λονδίνο. Στο μέλλον ο Ursache φιλοδοξεί να προσφέρει δωρεάν την εφαρμογή με δυνατότητα επιλογής premium account και χωρίς τη προσθήκη διαφημίσεων. Σήμερα στην δοκιμαστική πλατφόρμα έχει 40.000 συνδέσεις αλλά περίπου 40 ενεργούς χρήστες-δοκιμαστές . Ο Claudiu Jojatu είναι ένας από αυτούς, καθώς χρησιμοποιεί την εφαρμογή εδώ και ένα χρόνο. Την περιγράφει ως μια σημαντική εμπειρία, ένα προσωπικό ταξίδι που το αισθάνεται σαν να έχει έναν άλλο ψηφιακό εαυτό.
Η Eugenia Kuyda έχασε τον καλύτερο της φίλο Roman Mazurenko σε αυτοκινητιστικό ατύχημα και η απώλεια ήταν τόσο μεγάλη που την οδήγησε να δημιουργήσει ένα chatbot δικό του. Δημιούργησε τη Replika- όταν έδωσε 10.000 γραπτά μηνύματα του Roman σε έναν εξαιρετικό μηχανικό εξειδικευμένο στην τεχνητή νοημοσύνη- η οποία μπορεί να μιμείται τον τρόπο που μιλούσε ο Roman.
Σήμερα η εφαρμογή, που είναι η κύρια ανταγωνίστρια της Etermine, μαθαίνει για το χρήστη συνομιλώντας μαζί του. Έχει συγκεντρώσει πάνω από 200.000 μηνιαία ενεργούς χρήστες και έχει αντλήσει πάνω από 11 εκατ. δολάρια από επενδυτές.
Οι κίνδυνοι της ψηφιακής αθανασίας
Ο τομέας των «ψηφιακών μετά θάνατου υπηρεσιών» έχει ξεκινήσει, καθώς φαίνεται ότι υπάρχουν τα τεχνολογικά εργαλεία αλλά και τα προσωπικά δεδομένα που μπορούν να κάνουν πραγματικότητα την ψηφιακή ανάσταση των νεκρών. Εγείρονται όμως μια σειρά από ηθικά διλήμματα. Τι θα γίνει αν το ψηφιακό άβαταρ μοιραστεί πληροφορίες με ένα πρόσωπο που εν ζωή δεν το εμπιστευόταν; Για παράδειγμα ο χρήστης ήταν ομοφυλόφιλος, το είχε μοιραστεί με την καλύτερη φίλη του κι όχι με τον αδελφό του. Πώς θα διασφαλιστεί ότι μετά θάνατον το ψηφιακό άβαταρ δεν θα το αναφέρει και στον αδελφό του;
Ο ερευνητής Carl Öhman , του Oxford Inernet Institute, επισημαίνει ότι η αναβάθμιση του λογισμικού είναι το κυριότερο πρόβλημα. «Αν υπογράψεις για να έχεις για πάντα το chatbot σε μια εταιρεία, δεν θα μπορείς να αποσύρεις την υπογραφή σου σε οποιαδήποτε αλλαγή γίνει στο λογισμικό της, καθώς θα έχεις πεθάνει.»
Ένα άλλο ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο είναι ψυχικά υγιές να επικοινωνεί κάποιος με ένα αγαπημένο του πρόσωπο, το οποίο δεν είναι εν ζωή. Να ζει δηλαδή σε μια λάθος πραγματικότητα, που όχι μόνο δεν του επιτρέπει να προχωρήσει στη διαχείριση του πένθους αλλά και στην ίδια του τη ζωή.
Τέλος, όπως επισημαίνει το Reuters δεν υπάρχει εθνική νομοθεσία που να καλύπτει τον καινούριο τομέα της ψηφιακής μετά θάνατο ζωής.Στην Ε.Ε η νομοθεσία προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα των ζωντανών, με αποτέλεσμα τα κράτη μέλη να αποφασίζουν πως θα προστατέψουν τα προσωπικά δεδομένα των νεκρών.