Η Ευρωπαϊκή Κομισιόν ολοκλήρωσε μια επταετή έρευνα το φετινό καλοκαίρι, η οποία διαπίστωσε ότι η Google είχε στήσει τον αλγόριθμο αναζήτησης για να βάλει τα δικά της αποτελέσματα αγορών στην κορυφή των γενικών καταχωρίσεων αναζήτησης και να μειώσει τεχνητά την τοποθέτηση ανταγωνιστικών ιστότοπων στην κατάταξη αναζήτησης.
Η επιτροπή επέβαλε στην Google πρόστιμο ύψους 2,4 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα προηγούμενα παραπτώματά της και την διέταξε να διορθώσει τη μελλοντική της συμπεριφορά ή να αντιμετωπίσει πρόσθετα πρόστιμα. Αποφάσισε ότι η Google, ως κυρίαρχη εταιρεία γενικής αναζήτησης, πρέπει να παρέχει «ίση μεταχείριση» σε ανταγωνιστικές ιστοσελίδες σύγκρισης αγορών.
Οι κύριοι ανταγωνιστές της Google στη σύγκριση αγορών χρησιμοποιούν το ίδιο επιχειρηματικό μοντέλο. Καταχωρούν τους εμπόρους στους ιστοτόπους τους με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλότερης τιμής, και χρεώνουν στους εμπόρους μια σταθερή χρέωση για τα κλικ χρηστών που λαμβάνουν.
Η υπηρεσία αγορών της Google περιελάμβανε τους εμπόρους χωρίς χρέωση και τους κατέτασσε με βάση τη χαμηλότερη τιμή. Αλλά ξεκινώντας από το 2013, άρχισε να προβάλει μόνο τις διαφημίσεις και να απαιτεί από τους εμπόρους να υποβάλουν προσφορές για την καλύτερη τοποθέτηση. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι έμποροι έπρεπε να αυξήσουν τις τιμές τους. Σύμφωνα με αρκετές μελέτες την εποχή εκείνη, οι τιμές για τους καταναλωτές στην ιστοσελίδα αυξήθηκαν.
Η τεχνολογική εταιρεία θα μπορούσε να εκπληρώσει την υποχρέωσή της για «ίση μεταχείριση» με οποιονδήποτε τρόπο. Για παράδειγμα, αναφέροντας όλους τους ιστότοπους σύγκρισης αγορών στα γενικά αποτελέσματά της κατά σειρά ποιότητας ή σχετικότητας, όπως συμβαίνει για μη εμπορικά ερωτήματα. Αντίθετα, η Google δήλωσε στην επιτροπή ότι θα δημιουργήσει μια αυτόνομη μονάδα για την υπηρεσία αγορών της και θα υποχρεώσει τους ανταγωνιστές να υποβάλουν προσφορές κατά της εν λόγω μονάδας (και μεταξύ τους) για τις διαφημίσεις που εμφανίζονται στην κορυφή της σελίδας αποτελεσμάτων αναζήτησης της Google.
Η προσέγγιση υποβολής προσφορών αυξάνει το κόστος των αντιπάλων και, κατά συνέπεια, είτε θα μειώσει τα ήδη πενιχρά περιθώρια των ανταγωνιστών είτε θα τους αναγκάσει να αυξήσουν τις τιμές για τους εμπόρους. Οι έμποροι, με τη σειρά τους, θα αυξήσουν τις τιμές για τους καταναλωτές όπως έκαναν όταν η υπηρεσία αγορών της Google στράφηκε σε ένα σύστημα υποβολής προσφορών για την τοποθέτηση διαφημίσεων το 2013. Πράγματι, η Κομισιόν απέρριψε μια πρόταση λύσης της Google το 2014 που θα απαιτούσε από τους ανταγωνιστές να υποβάλουν προσφορά για την τοποθέτηση, όταν μια οικονομική μελέτη προέβλεψε σημαντική αύξηση των καταναλωτικών τιμών.
Τώρα, τίποτα από αυτά δεν φαίνεται να έχει σημασία για την Κομισιόν. Η Google δήλωσε ότι η Κομισιόν θέλει απλώς την ίση μεταχείριση των αντιπάλων, ανεξάρτητα, προφανώς, από τις ευρύτερες συνέπειες.
Μπορεί να είναι έτσι; Η Κομισιόν εδώ και καιρό υποστηρίζει ότι το επίκεντρο της εφαρμογής της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας θα πρέπει να είναι η προστασία των καταναλωτών. Θα ενστερνιζόταν πραγματικά μια λύση κατά της αθέμιτης συμπεριφοράς που καταλήγει να πλήττει τους καταναλωτές, ακόμα και αν ικανοποιεί ονομαστικά τα κριτήρια της «ίσης μεταχείρισης»;
Η Κομισιόν λέει ότι δεν έχει λάβει τελική απόφαση, αλλά έχει επιτρέψει στην Google να εφαρμόσει την πρότασή της χωρίς την επιβολή πρόσθετων προστίμων. Και η Κομισιόν παραδέχεται ότι οποιαδήποτε πρόκληση για την προτεινόμενη θεραπεία θα απαιτούσε ξεχωριστή έρευνα και απόφαση. Η Επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, δήλωσε: «Αυτό το ζήτημα θα παραμείνει στα γραφεία μας για αρκετό καιρό ακόμη».
Πράγματι, η εν προκειμένω συμπεριφορά ξεκίνησε το 2007 και παραμένει ανεπεξέργαστη. Η Google έχει αναγκάσει πολλούς ανταγωνιστές να κλείσουν ή να ξεπουλήσουν, αφήνοντας όχι περισσότερους από τρεις ή τέσσερις ανταγωνιστές στη σύγκριση αγορών με ιστοσελίδες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Είναι σαφές ότι η Google, για άλλη μια φορά, αποδείχτηκε πιο έξυπνη από την Κομισιόν. Η λύση που εφαρμόζει τώρα δεν θα κάνει τίποτα περισσότερο από το να εξασφαλίσει ότι οι εναπομείναντες ανταγωνιστές της δεν μπορούν να μειώσουν τις υψηλές τιμές που επέβαλε η Google στους χρήστες, όταν στράφηκε σε μια διάταξη μόνο με διαφημίσεις το 2013.
Θα μπορέσει η ΕΕ να επιτύχει τη χρήση αντιμονοπωλιακών νόμων για να περιορίσει τη δύναμη των κυρίαρχων αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών; Όχι. Οι ευρωπαίοι πρέπει να είναι ικανοποιημένοι με τη συλλογή φόρων στα κέρδη των κυρίαρχων εταιρειών. Οι αδύναμες προσπάθειές τους για την επιβολή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας δεν θα αποδώσουν ποτέ πραγματικά αποτελέσματα.