Αν χρησιμοποιείς το Facebook ή το Instagram, από σήμερα η Meta – η εταιρεία πίσω από αυτές τις δύο δημοφιλείς πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης – ξεκινά μια νέα πολιτική που σε αφορά άμεσα: θα μπορεί να χρησιμοποιεί τις δημόσιες αναρτήσεις σου για να εκπαιδεύσει τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης της.
Πιο συγκεκριμένα, η Meta ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να συλλέγει δημόσιες πληροφορίες που δημοσιεύουν οι ενήλικοι χρήστες στην Ευρώπη, όπως φωτογραφίες, σχόλια ή δημοσιεύσεις, και να τις αξιοποιεί για να «μάθει» η τεχνητή της νοημοσύνη πώς μιλάμε, πώς σκεφτόμαστε και τι περιεχόμενο μας ενδιαφέρει. Το πρόγραμμα αυτό έχει πλέον ξεκινήσει, παρότι έχουν γίνει πολλές καταγγελίες και έχουν εκφραστεί σοβαρές ανησυχίες για την ιδιωτικότητα.
Τι σημαίνει στην πράξη
Ο,τιδήποτε έχεις δημοσιεύσει δημόσια στο Facebook ή στο Instagram – όπως για παράδειγμα φωτογραφίες προφίλ, δημόσιες αναρτήσεις και σχόλια σε ανοιχτές ομάδες – μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί για να εκπαιδευτεί το νέο chatbot της Meta που ονομάζεται Meta AI.
Το Meta AI είναι ένας ψηφιακός βοηθός, κάτι σαν το ChatGPT, που θα μπορεί να απαντά σε ερωτήσεις, να γράφει κείμενα, να δημιουργεί εικόνες και να παρέχει ιδέες ή προτάσεις στους χρήστες των εφαρμογών της Meta. Η τεχνητή νοημοσύνη για να γίνει πιο «έξυπνη» χρειάζεται παραδείγματα από τον πραγματικό κόσμο – και αυτή τη στιγμή αυτά τα παραδείγματα θα τα παίρνει από εμάς. Η εταιρεία διευκρινίζει ότι δεν θα συλλέγονται προσωπικά μηνύματα, συνομιλίες στο Messenger ή στο WhatsApp, ούτε περιεχόμενο από ανήλικους. Επίσης, ό,τι δημοσιεύεις σε ιδιωτικό προφίλ ή σε ιδιωτικές ομάδες, σύμφωνα με την εταιρεία, δεν θα χρησιμοποιείται. Όμως, όλα όσα είναι δημόσια (και συχνά το ξεχνάμε αυτό) μπορούν να γίνουν μέρος της βάσης δεδομένων της.
Μπορώ να το σταματήσω;
Ναι – αλλά πρέπει να το κάνεις εσύ ο ίδιος, και μάλιστα όσο πιο γρήγορα γίνεται.
Για να μην χρησιμοποιηθούν τα δεδομένα σου από την Meta, πρέπει να συμπληρώσεις μια ειδική φόρμα αντίρρησης, είτε μέσα από τις ρυθμίσεις του Facebook είτε από το Instagram.
Η διαδικασία είναι σχετικά απλή και γίνεται μέσω του Κέντρου Απορρήτου στις εφαρμογές.
Αν δεν κάνεις τίποτα, τότε η Meta θα θεωρήσει ότι δεν έχεις αντίρρηση και θα μπορεί να συλλέξει τα δημόσια δεδομένα σου. Κάθε μέρα που περνάει, αυξάνεται ο όγκος των πληροφοριών που μπορεί να έχει ήδη χρησιμοποιήσει.
Προσοχή: Η αντίρρησή σου ισχύει μόνο από τη στιγμή που την καταθέτεις και μετά. Δηλαδή, εάν δεν προλάβεις, κάποια από τα δεδομένα σου μπορεί να έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί, χωρίς να μπορείς να το αλλάξεις αναδρομικά.
Όπως αναφέρει η ίδια η εταιρεία: «Αν υποβάλετε αίτημα εναντίωσης, θα σας στείλουμε ένα email με το οποίο θα επιβεβαιώνουμε ότι δεν θα χρησιμοποιούμε στο μέλλον τις δημόσιες πληροφορίες σας από τα Προϊόντα του Meta ή τις αλληλεπιδράσεις σας με τις λειτουργίες Τεχνητής νοημοσύνης στο Meta για τη μελλοντική ανάπτυξη και τη βελτίωση μοντέλων παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης σχετικά με την Τεχνητή νοημοσύνη στο Meta. Η εναντίωσή σας θα ισχύει επίσης για όλους τους λογαριασμούς που έχετε προσθέσει στο ίδιο Κέντρο διαχείρισης λογαριασμών με τον λογαριασμό στον οποίο συνδεθήκατε για την υποβολή αυτής της φόρμας».
Μπορείτε να δείτε περισσότερα, εδώ: https://www.facebook.com/help/contact/6359191084165019.
Τι γίνεται με αναρτήσεις άλλων που με αφορούν;
Αν κάποιος άλλος έχει δημοσιεύσει κάτι για εσένα (π.χ. μια φωτογραφία σου ή ένα σχόλιο που σε περιλαμβάνει) και αυτό είναι δημόσιο, τότε η κατάσταση είναι πιο δύσκολη. Θα πρέπει να κάνεις μια δεύτερη αίτηση, πιο σύνθετη, στην οποία θα εξηγείς τι περιεχόμενο σε αφορά και γιατί δεν θέλεις να χρησιμοποιηθεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η Meta ζητά περισσότερες πληροφορίες και ίσως χρειαστείς βοήθεια για να την ολοκληρώσεις.
Τι λένε οι Αρχές και οι οργανώσεις;
Πολλές οργανώσεις και νομικοί ειδικοί αμφισβητούν πάντως τη νομιμότητα αυτής της πρακτικής. Η αυστριακή οργάνωση NOYB, γνωστή για τη δράση της υπέρ της ιδιωτικότητας, έχει ήδη κάνει καταγγελίες σε έντεκα ευρωπαϊκές χώρες. Η Ολλανδική Αρχή Προστασίας Δεδομένων συνεχίζει να εξετάζει τη νομιμότητα του σχεδίου, ενώ στη Γερμανία, το εφετείο της Κολωνίας αποφάσισε ότι, προς το παρόν, η Meta δεν παραβιάζει τον κανονισμό GDPR. Από την άλλη πλευρά, η Γαλλική Αρχή CNIL υπενθυμίζει ότι τέτοιες ενέργειες επιτρέπονται μόνο αν είναι απολύτως απαραίτητες και δεν παραβιάζουν τα δικαιώματα των πολιτών. Η Meta ισχυρίζεται ότι όλα γίνονται με βάση το «έννομο συμφέρον» της – δηλαδή ότι έχει δικαίωμα να το κάνει για να βελτιώσει τις υπηρεσίες της. Όμως πολλοί θεωρούν ότι αυτό είναι πολύ γενικό και δεν δικαιολογεί την εκτεταμένη χρήση προσωπικών δεδομένων.
Τι μπορείς να κάνεις;
Αν δεν θέλεις να συμμετέχεις σε αυτή τη μαζική «συλλογή» δεδομένων, μπορείς:
- Να συμπληρώσεις τη φόρμα αντίρρησης μέσω των ρυθμίσεων του Facebook ή του Instagram.
- Να περιορίσεις τις δημόσιες αναρτήσεις σου, δηλαδή να φροντίζεις οι αναρτήσεις σου να είναι ορατές μόνο σε φίλους.
- Να ενημερώσεις και άλλους που ίσως δεν γνωρίζουν για την αλλαγή αυτή.
- Αν χρειαστεί, να στείλεις email στην εταιρεία και να ζητήσεις διαγραφή δεδομένων ή εξαίρεση (σε πιο δύσκολες περιπτώσεις).
Όπως γίνεται αντιληπτό, μπαίνουμε σε μια εποχή όπου μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, όπως η Meta, δεν αρκούνται πια στο να μας δείχνουν διαφημίσεις. Τώρα, θέλουν να χρησιμοποιούν το περιεχόμενο που δημοσιεύουμε για να χτίζουν ακόμα πιο έξυπνες τεχνητές νοημοσύνες. Αυτό μπορεί να μοιάζει με εξέλιξη της τεχνολογίας, αλλά έχει και σοβαρές επιπτώσεις στην ιδιωτικότητά μας. Και όσο οι κανονισμοί δεν γίνονται πιο αυστηροί, η ευθύνη εκ των πραγμάτων περνά σιγά – σιγά στα χέρια των χρηστών.