Το προπατορικό αμάρτημα του Διαδικτύου αναγνωρίστηκε ήδη από το 1993 σε γελοιογραφία του New Yorker. «Στο ίντερνετ, κανείς δεν ξέρει ότι είστε σκύλος», ήταν ο τίτλος κάτω από την εικόνα ενός σκύλου μπροστά σε πληκτρολόγιο.
Αυτή η ανωνυμία έχει φέρει κάποια οφέλη. Αλλά έχει δημιουργήσει και πολλά προβλήματα, εισάγοντας δυσπιστία στον ψηφιακό κόσμο. Αν δε γνωρίζετε την προέλευση και την ακεραιότητα των πληροφοριών και των δεδομένων, πώς μπορείτε να εμπιστευτείτε ότι είναι αληθινά; Αυτό έχει οδηγήσει σε πολλές από τις μάστιγες της εποχής μας, όπως το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, η κλοπή ταυτότητας και οι ψευδείς ειδήσεις.
Στη διάλεξη του Ινστιτούτου Άλαν Τούρινγκ στο Λονδίνο την περασμένη εβδομάδα, ο αμερικανός επιστήμονας πληροφορικής Σάντι Πέντλαντ περιέγραψε τα τεράστια κέρδη που θα μπορούσαν να προκύψουν από αξιόπιστα δεδομένα. Ο καθηγητής του MIT ισχυρίστηκε ότι η έκρηξη τέτοιων πληροφοριών θα μας έδινε τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τον κόσμο μας με περισσότερες λεπτομέρειες από ποτέ άλλοτε.
Τα περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε στους τομείς της κοινωνιολογίας, της ψυχολογίας, της πολιτικής επιστήμης και της ιατρικής προέρχονται από μικροσκοπικά πειράματα σε ελεγχόμενα περιβάλλοντα. Αλλά η επανάσταση των δεδομένων μας επιτρέπει να παρατηρούμε τη συμπεριφορά όπως συμβαίνει σε μαζική κλίμακα στον πραγματικό κόσμο. Αυτή η ανατροφοδότηση θα μπορούσε να παράσχει ανεκτίμητα στοιχεία σχετικά με τις θεωρίες που είναι πιο έγκυρες και ποιες πολιτικές και προϊόντα λειτουργούν καλύτερα. Η υπόσχεση είναι ότι θα κάνουμε την μαλακή κοινωνική επιστήμη πιο σκληρή και πιο προβλέψιμη.
Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερες οργανώσεις, δικαιότερη κυβέρνηση και αποτελεσματικότερη παρακολούθηση της προόδου μας προς την κατεύθυνση της επίτευξης συλλογικών φιλοδοξιών, όπως είναι οι στόχοι του ΟΗΕ για την αειφόρο ανάπτυξη.
Για να πάρουμε ένα μικρό παράδειγμα, ο κ. Πέντλαντ έδειξε την ισχυρή συσχέτιση μεταξύ συνδεσιμότητας και πλούτου. Μελετώντας τα τηλεφωνικά αρχεία 100.000 χρηστών στη νοτιοανατολική Ασία, οι ερευνητές συσχέτισαν την κοινωνική σύνδεση με το εισόδημα. Το συμπέρασμα: «Όσο πιο ποικίλες είναι οι συνδέσεις σας, τόσο περισσότερα χρήματα έχετε». Αυτό δεν είναι απαραίτητα μια αιτιατή σχέση αλλά έχει ένα ισχυρό αιτιώδες στοιχείο, πρότεινε.
Παρόμοιες μελέτες των ευρωπαϊκών πόλεων έχουν δείξει σχεδόν ολικό διαχωρισμό μεταξύ ομάδων διαφορετικής κοινωνικοοικονομικής κατάστασης. Αυτή η έλλειψη σύνδεσης πρέπει να αντιμετωπιστεί εάν η πολιτική μας δεν είναι να καταλήξουμε περαιτέρω σε έναν δίχως νόημα διάλογο. Τα δεδομένα μας δίνουν έναν νέο τρόπο μέτρησης της προόδου.
Για χρόνια, το κίνημα «Ανοιχτών δεδομένων» εργάζεται για τη δημιουργία δημόσιων συνόλων δεδομένων που μπορούν να ενημερώσουν καλύτερα τη λήψη αποφάσεων. Αυτό το παγκόσμιο κίνημα αποδίδει ανοικτά ανώνυμα σύνολα δημόσιων δεδομένων, όπως αρχεία μεταφορών, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από ακαδημαϊκούς, επιχειρηματίες και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών.
Ωστόσο, πολλά από τα πιο πολύτιμα δεδομένα ανήκουν σε ιδιωτικούς φορείς, ιδίως στις εταιρείες τεχνολογίας των καταναλωτών, στους τηλεπικοινωνιακούς φορείς, στους εμπόρους λιανικής πώλησης και στις τράπεζες. «Η μεγάλη επιτυχία θα ήταν να συμπεριληφθούν τα ιδιωτικά δεδομένα ως δημόσιο αγαθό», δήλωσε ο κ. Πέντλαντ.
Αυτός ο στόχος έχει οδηγήσει ορισμένους επιστήμονες δεδομένων να πιέσουν για τη δημιουργία ανεξάρτητων καταπιστευμάτων δεδομένων που θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν αυτές τις ιδιωτικές πληροφορίες. Αλλά άλλοι ισχυρίζονται ότι είναι πάντα μια κακή ιδέα να αποκρυπτογραφήσουμε και να συγκεντρώσουμε δεδομένα ανεξάρτητα από το πόσο καλή είναι η πρόθεση. Ένας καλύτερος τρόπος να προχωρήσουμε, σύμφωνα με τον κ. Πέντλαντ, ήταν να βασιστούμε σε τεχνικές όπως ο ασφαλής υπολογισμός πολλών μερών, ο οποίος επιτρέπει τον έλεγχο αποκεντρωμένων, κρυπτογραφημένων βάσεων δεδομένων. Το MIT συμβάλλει στη διεξαγωγή αυτών των τύπων πειραμάτων με τους εταίρους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σε διάφορες χώρες, όπως η Γαλλία, η Σενεγάλη και η Κολομβία.
Αυτό το είδος τεχνολογίας επιτρέπει στα δημόσια ιδρύματα να μελετούν συγκεντρωτικά σύνολα ιδιωτικών δεδομένων χωρίς να έχουν πρόσβαση σε ευαίσθητα εμπορικά ή προσωπικά στοιχεία. Για παράδειγμα, οι χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές αρχές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν το χαρτοφυλάκιο των δανειακών υποχρεώσεων που καλύπτονται από εξασφαλίσεις που κατέχουν οι τράπεζες ή οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας θα μπορούσαν να αξιολογήσουν τα ποσοστά επιτυχίας των ιατρικών διαδικασιών.
Φυσικά, η ευαγγελική πτέρυγα του κινήματος blockchain υποστηρίζει ότι η κατανεμημένη τεχνολογία είναι η απάντηση σε σχεδόν κάθε ερώτηση. Σε μια πιο ισορροπημένη έκθεση που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα, η πλατφόρμα λογισμικού που εδρεύει στο Λονδίνο με την επωνυμία Blockchain, όπως η τεχνολογία, εξύμνισε τις αρετές της αλλά και τόνισε τους περιορισμούς της. Ίσως ο μεγαλύτερος είναι η υπολογιστική επεκτασιμότητα.
Ο Νίκολας Κάρι, ένας από τους συνιδρυτές της Blockchain, λέει ότι περνάμε από ένα «κοσκίνισμα» για να καθορίσουμε τις καλύτερες τεχνολογίες. «Η υπόσχεση υπάρχει, αλλά πρέπει να κάνουμε πολλή σκληρή δουλειά.»
Το blockchain μπορεί να είναι μέρος της απάντησης, αλλά είναι προφανές ότι δεν είναι ολόκληρη. Όποιος σχεδιάζει τη βέλτιστη αρχιτεκτονική που διευκολύνει την ανταλλαγή δεδομένων χωρίς να διακυβεύεται η ασφάλεια ή η ιδιωτικότητα, θα μας βοηθήσει να βελτιώσουμε την κοινωνία μας με εξαιρετικούς τρόπους. Μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μία από τις μεγαλύτερες επιχειρηματικές ευκαιρίες του 21ου αιώνα.