Οι εκπρόσωποι των κρατών μελών της Ευρώπης κατέληξαν σε κοινή θέση που παρέχει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τη δυνατότητα να αρχίσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όσον αφορά στην προτεινόμενη νομοθεσία για εναρμονισμένους κανόνες σχετικά με τη δίκαιη πρόσβαση σε δεδομένα και τη δίκαιη χρήση τους (το λεγόμενο Data Act).
Όπως δήλωσε ο Erik Slottner, Υπουργός Δημόσιας Διοίκησης της Σουηδίας, η συμφωνία «θα διευκολύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της κοινωνίας και της οικονομίας κάθε κράτους μέλους. Η πράξη για τα δεδομένα θα απελευθερώσει το οικονομικό και κοινωνικό δυναμικό των δεδομένων και των τεχνολογιών σύμφωνα με τους κανόνες και τις αξίες της ΕΕ. Θα συμβάλει στη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς που θα επιτρέπει την ελεύθερη ροή δεδομένων εντός της ΕΕ και σε όλους τους τομείς, προς όφελος των επιχειρήσεων, των ερευνητών, των δημόσιων διοικήσεων και της κοινωνίας γενικότερα».
Όπως αναφέρει, στην ανακοίνωση του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, «βάσει της πράξης για τα δεδομένα, τόσο τα άτομα όσο και οι επιχειρήσεις θα αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο των δεδομένων τους μέσω ενός ενισχυμένου δικαιώματος φορητότητας, αντιγράφοντας ή μεταφέροντας δεδομένα εύκολα από διάφορες υπηρεσίες, σε περίπτωση που τα δεδομένα παράγονται μέσω έξυπνων αντικειμένων, μηχανών και συσκευών. Η νέα νομοθεσία θα ενδυναμώσει καταναλωτές και επιχειρήσεις, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να έχουν λόγο για το τι μπορεί να γίνει με τα δεδομένα που παράγονται από τα συνδεδεμένα προϊόντα τους».
Ο κανονισμός προτείνει νέους κανόνες σχετικά με το ποιος μπορεί να χρησιμοποιεί και να έχει πρόσβαση σε δεδομένα που παράγονται στην ΕΕ σε όλους τους οικονομικούς τομείς. Στόχος του είναι να διασφαλίσει τη δικαιοσύνη στο ψηφιακό περιβάλλον, να τονώσει μια ανταγωνιστική αγορά δεδομένων, να προσφέρει ευκαιρίες για καινοτομία που βασίζεται στα δεδομένα και να καταστήσει τα δεδομένα πιο προσβάσιμα σε όλους.
Η πρόταση αποσκοπεί επίσης στη διευκόλυνση της αλλαγής παρόχων υπηρεσιών επεξεργασίας δεδομένων, θέτει σε εφαρμογή εγγυήσεις κατά της παράνομης διαβίβασης δεδομένων από τους παρόχους υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους και προβλέπει την ανάπτυξη προτύπων διαλειτουργικότητας για την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων μεταξύ τομέων.
Η κοινή θέση του Συμβουλίου διατηρεί τη γενική κατεύθυνση της πρότασης της Επιτροπής, συγκεκριμένα όσον αφορά:
- μέτρα που επιτρέπουν στους χρήστες συνδεδεμένων συσκευών, που καλύπτουν από έξυπνες οικιακές συσκευές έως έξυπνα βιομηχανικά μηχανήματα, να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα που παράγονται από αυτές, τα οποία συχνά συλλέγονται αποκλειστικά από τους κατασκευαστές
- μέτρα για την πρόληψη της κατάχρησης συμβατικών ανισορροπιών στις συμβάσεις κοινοχρησίας δεδομένων λόγω καταχρηστικών συμβατικών ρητρών που επιβάλλονται από συμβαλλόμενο μέρος με σημαντικά ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση
- μέσα με τα οποία οι φορείς του δημόσιου τομέα θα μπορούν να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή του ιδιωτικού τομέα και τα οποία είναι αναγκαία σε εξαιρετικές περιστάσεις, ιδίως σε περίπτωση κατάστασης έκτακτης ανάγκης σε τομείς δημόσιου συμφέροντος, όπως πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές, ή για την εφαρμογή νομικής εντολής, εάν τα δεδομένα δεν είναι διαθέσιμα με άλλον τρόπο
- νέους κανόνες που επιτρέπουν στους πελάτες να αλλάζουν αποτελεσματικά παρόχoυς υπηρεσιών επεξεργασίας δεδομένων υπολογιστικού νέφους και θεσπίζουν εγγυήσεις κατά της παράνομης διαβίβασης δεδομένων
Το κείμενο του Συμβουλίου τροποποιεί διάφορα μέρη της πρότασης της Επιτροπής, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις ακόλουθες πτυχές:
- σαφέστερος ορισμός του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού, ιδίως όσον αφορά τα δεδομένα του διαδικτύου των πραγμάτων (IoT), όπου η προσοχή στράφηκε στις λειτουργικές δυνατότητες των δεδομένων που συλλέγονται από συνδεδεμένα προϊόντα και όχι στα ίδια τα προϊόντα
- ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ της πράξης για τα δεδομένα και της ισχύουσας οριζόντιας και τομεακής νομοθεσίας, όπως η πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων και ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ)
- προστασία του εμπορικού απορρήτου και των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, σε συνδυασμό με κατάλληλες διασφαλίσεις κατά της καταχρηστικής συμπεριφοράς
- πρόσθετη καθοδήγηση όσον αφορά την εύλογη αποζημίωση για τη διάθεση των δεδομένων και τους μηχανισμούς επίλυσης διαφορών
- ορισμένες βελτιωτικές τροποποιήσεις σχετικά με τα αιτήματα κοινοχρησίας δεδομένων από φορείς του δημόσιου τομέα λόγω έκτακτων αναγκών
- σαφέστερες και ευρύτερα εφαρμοστέες διατάξεις όσον αφορά την αποτελεσματική αλλαγή υπηρεσιών επεξεργασίας δεδομένων
Η συμφωνία επί της κοινής θέσης του Συμβουλίου θα δώσει τη δυνατότητα στη σουηδική Προεδρία να αρχίσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με το τελικό κείμενο της προτεινόμενης νομοθεσίας.