Όταν είσαι στο διάστημα δεν διακρίνεις σύνορα και αρχίζεις να βλέπεις τον εαυτό σου ως πολίτη αυτού του πλανήτη, ανέφερε η αστροναύτης Άννα Λη Φίσερ, περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο το διαστημικό πρόγραμμα ενώνει τους ανθρώπους, με κορυφαία στιγμή το πρώτο βήμα του Νιλ Άρμστρονγκ στη σελήνη.
Η Φίσερ, η οποία αφυπηρέτησε το 2017 μετά από τρεις δεκαετίες στη NASA, είναι μια από τις πρώτες έξι γυναίκες που συμμετείχαν στο διαστημικό πρόγραμμα και η πρώτη μητέρα που βρέθηκε στο διάστημα. Ήρθε στην Κύπρο με αφορμή τους εορτασμούς για την 50ή επέτειο της προσσελήνωσης του Apollo 11 και μίλησε το βράδυ της Πέμπτης στην κατάμεστη αίθουσα του Δημοτικού θεάτρου Λευκωσίας, σε μια εκδήλωση που διοργάνωσαν ο Κυπριακός Οργανισμός Εξερεύνησης Διαστήματος (CSEO) και η Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Κύπρο.
Η αστροναύτης –που είναι ευρύτερα γνωστή από τη φωτογραφία του Τζον Μπράισον, η οποία ενέπνευσε ταινίες όπως το Aliens αλλά και το βίντεο κλιπ του τραγουδιού Rocket Man της Κέιτ Μπους– εργάστηκε για το πρόγραμμα του διαστημικού λεωφορείου της NASA και αργότερα συμμετείχε στην πρώτη φάση ανάπτυξης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ). Πιο πρόσφατα, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, εργάστηκε στον τομέα της ανάπτυξης ενδείξεων για το πρόγραμμα Ωρίωνας, το οποίο φιλοδοξεί να ανοίξει μια νέα εποχή για στην εξερεύνηση του διαστήματος, μέσω του Διαστημικού Συστήματος Εκτόξευσης.
Αναφέρθηκε στην παιδική της ηλικία και στις σπουδές της, στον τυχαίο τρόπο με τον οποίο έμαθε για το διαστημικό πρόγραμμα, μίλησε για τις εμπειρίες που άλλαξαν τη ζωή της, ενώ περιέγραψε και τους επόμενους στόχους του αμερικανικού προγράμματος, με επίκεντρο τον Άρη.
Όπως είπε, η ίδια αγαπούσε τα μαθηματικά, σπούδασε χημεία και ιατρική ενώ άκουσε τυχαία ότι η NASA δέχεται αιτήσεις από μια παρέα φίλων. Υπέβαλε αίτηση για συμμετοχή στο διαστημικό πρόγραμμα μια μόλις ημέρα πριν από τη λήξη της προθεσμίας, λέγοντας πως ο στόχος δεν φαινόταν να είναι πολύ ρεαλιστικός. Λίγο αργότερα κλήθηκε σε συνέντευξη και έγινε δεκτή, ενώ δύο μόλις εβδομάδες πριν από τη γέννηση της πρώτης της κόρης, της ανατέθηκε η αποστολή STS-51A, με τη δεύτερη πτήση του διαστημικού λεωφορείου Discovery.
Ως μέλος του πενταμελούς πληρώματος συμμετείχε στην αποστολή, από τις 8 μέχρι τις 16 Νοεμβρίου 1984, καταγράφοντας συνολικά 192 ώρες στο διάστημα. Στόχος ήταν να τεθούν σε τροχιά δύο τεχνητοί δορυφόροι, αλλά και η περισυλλογή δύο άλλων δορυφόρων που μετέφεραν πανάκριβο εξοπλισμό και οι οποίοι είχαν μπει σε λάθος τροχιά. Ήταν μόλις η δεύτερη πτήση του Discovery και επιστρέφοντας στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι, η Φίσερ θυμάται τους τελωνειακούς υπαλλήλους να ρωτούν το πλήρωμα αν έχουν κάτι προς δήλωση.
Από το 2011 η NASA έχει σταματήσει να στέλνει αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό από το έδαφός της και βασίζεται πλέον για τον σκοπό αυτό στη Ρωσία. «Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί αστροναύτες πρέπει να μάθουν ρωσικά» είπε, λέγοντας πως ο στόχος των ΗΠΑ είναι η δημιουργία ενός διαστημικού οχήματος.
Ανέφερε ότι τα τελευταία χρόνια είναι σε εξέλιξη η ανάπτυξη δύο τέτοιων διαστημοπλοίων, του Boeing Starliner και του SpaceX Dragon, τα οποία προγραμματίζεται να μεταφέρουν αστροναύτες στον ΔΔΣ τον επόμενο χρόνο.
Παράλληλα, είπε ότι αναπτύσσεται από τη NASA η διαστημική κάψουλα «Ωρίωνας» η οποία έχει στόχο να επαναφέρει τους Αμερικανούς στη σελήνη. «Ο Πρόεδρος Τραμπ θέλει να ξαναπάμε στο φεγγάρι και ευελπιστούμε να δημιουργήσουμε μια βάση εκεί, παρόμοια με αυτή που έχουμε στην Ανταρκτική» είπε η αστροναύτης. Συνέχισε, λέγοντας ότι ο τελικός στόχος είναι ο Άρης και η δημιουργία μια βάσης στον κόκκινο πλανήτη, κάτι που η ίδια αναμένει να γίνει έως το 2030.
Τα επόμενα 100 χρόνια θα είναι πολύ συναρπαστικά, μακάρι να μπορούσα να ξεκινήσω από την αρχή και να έχω μια δεύτερη καριέρα στη NASA, κατέληξε η Φίσερ.
Την εκδήλωση, στην οποία παραβρέθηκε και ο υπουργός Μεταφορών Γιάννης Καρούσος, χαιρέτισαν η Πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Κύπρο Τζούντιθ Γκάρμπερ και ο πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος Γιώργος Δανός.
Αν και έχουν περάσει 50 χρόνια από την αποστολή του Apollo 11, μας εμπνέει ακόμη το απίστευτο κατόρθωμα της προσσελήνωσης του ανθρώπου στο φεγγάρι, είπε η Πρέσβειρα Γκάρμπερ, προσθέτοντας ότι η αποστολή δεν ήταν απλώς μια επιτυχία για την Αμερική, αλλά για την παγκόσμια κοινότητα.
«Η προσσελήνωση του Apollo 11 περιγράφεται συχνά ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Μας δείχνει τι μπορεί να πετύχει η ανθρωπότητα όταν εργαζόμαστε μαζί» είπε.
Αναφέρθηκε παράλληλα στα μελλοντικά διαστημικά σχέδια των ΗΠΑ, λέγοντας ότι ο Πρόεδρος Τράμπ δεσμεύτηκε να ξεκινήσει μια νέα εποχή ανακαλύψεων και εξερεύνησης του διαστήματος, με στόχο την επιστροφή των Αμερικανών στο φεγγάρι αλλά και την αποστολή των πρώτων Αμερικανών στον Άρη. «Μπορεί τώρα να ακούγεται απίθανο, όμως ακριβώς όπως επιλέξαμε να πάμε στο φεγγάρι πριν από 50 και πλέον χρόνια, τώρα επιλέγουμε να μπούμε σε μια νέα εποχή ανακάλυψης του διαστήματος» είπε.
Στον δικό του χαιρετισμό ο κ. Δανός ανέφερε ότι σήμερα γιορτάζουμε μια ιδιαίτερη ημέρα, κατά την οποία η ανθρωπότητα ξέφυγε από το λίκνο της και κατάφερε να στείλει τον πρώτο άνθρωπο στο φεγγάρι, κάνοντας με αυτό τον τρόπο πραγματικότητα το όνειρο πολλών οραματιστών.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης τιμήθηκαν οι ομάδες που επικράτησαν στον διαγωνισμό NASA Space Apps Challenge το 2018 και 2019. Ακολούθησε καλλιτεχνικό πρόγραμμα με την Αθένα Βούργος να παρουσιάζει την άρια L’Ho Perduta από την όπερα του Μότσαρτ «Οι γάμοι του Φίγκαρο» και τα μέλη της Limassol Cyprus Operatic Stage Choir, υπό τη διεύθυνση της σοπράνο Ιόλης Μουστερή, να τραγουδούν μαζί με τον τενόρο Μάριο Ανδρέου κομμάτια από την «Τραβιάτα» του Βέρντι. Τους συνόδευε η Μαρία Λαμπράκη στο πιάνο.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη το Δήμου Λευκωσίας, με χορηγό την εταιρία Space Systems Solutions (S3) Ltd και με χορηγό επικοινωνίας το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων.