Κεντρική στρατηγική ανάπτυξης για 8 στις 10 επιχειρήσεις με δραστηριότητες Έρευνας & Ανάπτυξης αποτελεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων του προσωπικού τίθεται ως προτεραιότητα για την πλειονότητα των επιχειρήσεων, ενώ οι τομείς στους οποίους δίνεται έμφαση στην ψηφιακή τεχνολογία αφορούν τη συνεχή βελτίωση και ανάπτυξη νέων προϊόντων, την ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας και την εφαρμογή συστημάτων ERP και CRM. Παράλληλα, πρωτοπόρες ψηφιακές τεχνολογίες, όπως οι τεχνολογίες στους τομείς της κυβερνοασφάλειας και του υπολογιστικού νέφους, αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία για τις επιχειρήσεις.
Τα παραπάνω είναι ορισμένα από τα σημαντικά ευρήματα της νέας στατιστικής έρευνας του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) που υλοποιήθηκε στα τέλη του 2020 και τα οποία δημοσιεύονται στην έκδοση «Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός των ελληνικών επιχειρήσεων, 2020: Η επίδραση της πανδημίας COVID-19» (metrics.ekt.gr/publications/456), τη δεύτερη στη νέα σειρά στατιστικών εκδόσεων του ΕΚΤ για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό των επιχειρήσεων.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ετήσιας στατιστικής έρευνας για την Έρευνα & Ανάπτυξη (Ε&Α) στις ελληνικές επιχειρήσεις, που διενεργεί το ΕΚΤ ως αρμόδια Εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος.
Όπως επισημαίνεται το 2020, έτος που χαρακτηρίστηκε από την εμφάνιση της πανδημίας COVID-19 και την επιβεβλημένη αύξηση της χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών, αποτέλεσε μία καταλυτική χρονιά για τον ταχύτατο Ψηφιακό Μετασχηματισμό των ελληνικών επιχειρήσεων που υλοποιούν δραστηριότητες Ε&Α, αναδεικνύοντάς τον σε μία απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς τους. Η πλειονότητα των επιχειρήσεων υιοθέτησε κυρίως στρατηγικές με αναπτυξιακό χαρακτήρα για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων.
Σύμφωνα με τη διευθύντρια του ΕΚΤ, Δρ. Εύη Σαχίνη «η νέα στατιστική έρευνα του ΕΚΤ εξετάζει την πορεία προς τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό των ελληνικών επιχειρήσεων το 2020. Στην πορεία αυτή, το ΕΚΤ ως Εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος θα συνεχίσει να αποτυπώνει τις κρίσιμες παραμέτρους του Ψηφιακού Μετασχηματισμού και να υποστηρίζει με στοιχεία τις δημόσιες πολιτικές».
Ειδικότερα με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, η πλειονότητα των επιχειρήσεων στο σύνολο της χώρας (82%) δηλώνει ότι δίνει έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό, αξιολογώντας τον ως πολύ σημαντική ή σημαντική συνεχή αναπτυξιακή στρατηγική. H ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων του προσωπικού αποτελεί προτεραιότητα για την πλειονότητα των επιχειρήσεων (πολύ σημαντική στρατηγική για το 43% και σημαντική στρατηγική για το 41%).
H έμφαση στις ψηφιακές τεχνολογίες αφορά όλους τους τομείς επιχειρηματικής λειτουργίας, και συγκεκριμένα τη συνεχή βελτίωση και ανάπτυξη αγαθών ή υπηρεσιών (41% των επιχειρήσεων), την αναδιοργάνωση των διαδικασιών της επιχείρησης (συστήματα ERP) (32%), την ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας (27%) και την εφαρμογή συστημάτων CRM (26%). Παράλληλα, πρωτοπόρες ψηφιακές τεχνολογίες, όπως οι τεχνολογίες στους τομείς της κυβερνοασφάλειας (37%) και του υπολογιστικού νέφους (36%), αξιολογούνται ως οι σημαντικότερες για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.
Το 40% του συνόλου των επιχειρήσεων θεωρεί ως πολύ σημαντική πρακτική για την επέκταση τους σε νέες αγορές τη λειτουργία ιστότοπου και το 34% των επιχειρήσεων θεωρεί πολύ σημαντική την αλληλεπίδραση με τους πελάτες μέσω των ζωντανών συζητήσεων και κοινωνικών δικτύων. Ακόμα, σε ποσοστό 27% οι επιχειρήσεις θεωρούν ως πολύ σημαντική στρατηγική την ενίσχυση των ψηφιακών καναλιών επικοινωνίας (social media, apps, κ.ά.) με σκοπό τη συνεχή βελτίωση της επικοινωνίας με τους πελάτες τους.
Στρατηγικές που ακολούθησαν οι επιχειρήσεις την περίοδο της πανδημίας
Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι η πανδημία έχει επηρεάσει σε μικρό ή μεγάλο βαθμό συνολικά την επιχειρηματική δραστηριότητα στο 90% των επιχειρήσεων που υλοποιούν δραστηριότητες Ε&Α στη χώρα μας. Για την αντιμετώπιση της κρίσης που προκάλεσε η πανδημία, η πλειονότητα των επιχειρήσεων υιοθέτησε κυρίως στρατηγικές με αναπτυξιακό χαρακτήρα και αποτύπωμα. Ως κύριες στρατηγικές, σχεδόν 9 στις 10 επιχειρήσεις υιοθέτησαν μεθόδους τηλεργασίας για την απασχόληση του προσωπικού τους, 6 στις 10 επιχειρήσεις έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό και σχεδόν 3 στις 10 επιχειρήσεις άλλαξαν το επιχειρησιακό τους μοντέλο για την παραγωγή αγαθών ή υπηρεσιών προσαρμοσμένων στις νέες συνθήκες.
Τα κύρια προβλήματα που αντιμετώπισε το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων αφορούσαν τις αναγκαστικές απουσίες του προσωπικού λόγω παιδικής μέριμνας ή επειδή ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, τις καθυστερήσεις στις εισπράξεις από πελάτες και τις αυξημένες διοικητικές υποχρεώσεις.
Οι επιχειρήσεις εκτιμούν ότι πολλές από τις νέες ψηφιακές διαδικασίες που χρησιμοποίησαν για την απρόσκοπτη λειτουργία τους,, θα παραμείνουν και μετά από την πανδημία, με κυριότερες την υιοθέτηση (ή ενίσχυση) ψηφιακών μέσων επικοινωνίας (84%), την υιοθέτηση της τηλεργασίας (60%) και την αυτοματοποίηση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων (44%).
Ιδιαίτερα θετικής ανταπόκρισης έτυχε η σειρά μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων που εφαρμόστηκε σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα (91%) δήλωσαν ότι είχαν επιτυχή πρόσβαση σε πληροφορίες για τα προγράμματα στήριξης των επιχειρήσεων που σχετίζονται με την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, ενώ ως πλέον χρήσιμα μέτρα προτάσσουν τις φορολογικές και ασφαλιστικές ελαφρύνσεις και τις πιστοδοτικές διευκολύνσεις.
Η ωρίμανση του Ψηφιακού Μετασχηματισμού των επιχειρήσεων
Στην έρευνα εξετάστηκε και ο βαθμός επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων το 2020, παρουσιάζοντας συγκριτικά στοιχεία για τις επιχειρήσεις που συμμετείχαν τόσο στην παρούσα στατιστική έρευνα του ΕΚΤ με έτος αναφοράς το 2020, όσο και στην πρώτη έρευνα της σειράς «Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός των ελληνικών επιχειρήσεων, 2016-2018».
Αξιοσημείωτο είναι το πολύ αυξημένο ποσοστό της χρήσης ψηφιακών καναλιών για την ενίσχυση της επικοινωνίας και της ανταλλαγής ιδεών μεταξύ του προσωπικού της επιχείρησης την περίοδο της πανδημίας (48%), σε σχέση με την τριετία 2016-2018 (38%). Πολύ αυξημένο είναι επίσης το ποσοστό των επιχειρήσεων (33%) που κατά το 2020 θεωρούν ως πολύ σημαντική πρακτική για την πρόσβαση στις αγορές την αλληλεπίδραση με τους πελάτες μέσω ψηφιακών καναλιών επικοινωνίας, με το αντίστοιχο ποσοστό κατά την τριετία 2016-2018 να είναι 20%.
Ο πληθυσμός της νέας έρευνας για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό των επιχειρήσεων αντλήθηκε από τα μητρώα του ΕΚΤ και περιελάβανε επιχειρήσεις που διαθέτουν υψηλά καινοτομικά χαρακτηριστικά και έχουν δραστηριότητα Ε&Α στην Ελλάδα. Η έρευνα διεξήχθη με ηλεκτρονικά ερωτηματολόγια, τα οποία συμπληρώθηκαν από 631 επιχειρήσεις. Το 60% των επιχειρήσεων που συμμετείχε στην έρευνα είναι συγκεντρωμένο στην Αττική και ένα μεγάλο ποσοστό (20%) στη Β. Ελλάδα. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών (77%) είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με αριθμό απασχολούμενων μικρότερο από 250 άτομα.